เรื่องโดย : ผศ. ดร. นัฐพล ตั้งสุภูมิ  สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล

ท่ามกลางสถานการณ์ของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ที่มีการระบาดใหญ่ในหลายประเทศทั่วโลกแล้ว ในภาวะที่สถานการณ์ยังอยู่ในระดับที่ควบคุมได้โดยไม่ต้องกักตัวอยู่ในบ้านตัวเอง สิ่งที่ประชาชนผู้บริโภคอย่างเราๆ ต้องทำก็คือดำเนินชีวิตประจำวันอย่างระมัดระวัง เพื่อป้องกันและหลีกเลี่ยงการรับเชื้อเข้าสู่ร่างกายด้วยความตระหนักแต่ไม่ตระหนกและตื่นกลัวจนเกินเหตุ

แล้วเราจะเลือกซื้อและกินอาหารอย่างไรให้ปลอดภัยจากการติดโรค COVID-19

★ COVID-19 ★

เรามาทำความรู้จักกับเชื้อไวรัสโคโรนา (Coronavirus) ที่เป็นสาเหตุของโรคนี้กันก่อนครับ เชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 ชนิดนี้เป็นไวรัสกลุ่มเดียวกับที่ทำให้เกิดโรคระบาดสำคัญของโลกในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาซึ่งมีชื่อคุ้นหูทั้ง SARS และ MERS โดยมีลักษณะหน้าตาเหมือนกันคือมีหนามรอบๆ ตัวคล้ายมงกุฎ และทำให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนต้นโดยเฉพาะที่ปอดเหมือนกัน แต่มีวิวัฒนาการที่ทำให้ลักษณะพันธุกรรมของมันพัฒนาขึ้นจากเดิมคือแสดงอาการช้ากว่าและระดับความรุนแรงของอาการโรคน้อยกว่า ฟังดูแล้วคงรู้สึกว่ามันน่าจะอันตรายน้อยกว่าและไม่น่าทำให้เกิดการระบาดที่มีผู้ติดเชื้อมากมายถึงขนาดนี้ใช่ไหมครับ

แต่คือเหตุผลที่ทำให้เกิดการระบาดใหญ่ของไวรัวโคโรนา 2019 ไปทั่วโลก เพราะผู้ที่ได้รับเชื้อจะมีอาการของโรคหลังจากที่ได้รับเชื้อเข้าไปในร่างกายแล้วนานถึง 14 วัน หรือนานกว่านั้น แต่สามารถแพร่เชื้อให้กับคนอื่นๆได้ตั้งแต่ในระหว่างที่ยังไม่แสดงอาการ และแม้ว่าจะสามารถตรวจเพื่อบ่งชี้การติดเชื้อได้ตั้งแต่ยังไม่แสดงอาการ แต่ก็มีค่าใช้จ่ายสูงและมีที่ตรวจในประเทศไม่มากนัก จึงใช้ตรวจยืนยันผู้ที่แสดงอาการแล้วมากกว่า

การแพร่เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ส่วนใหญ่เกิดจากการสัมผัสหรือได้รับสารคัดหลั่งต่างๆที่ออกมาจากระบบทางเดินหายใจ ซึ่งก็คือเสมหะและน้ำลายที่มาจากการไอ จาม น้ำมูก ของผู้ที่ติดเชื้อนั่นเอง ซึ่งเชื้อไวรัสจะปะปนออกมาและเกาะอยู่กับพื้นผิวต่างๆ โดยยังมีชีวิตอยู่ได้เป็นวัน แต่ข้อมูลที่มีตอนนี้ยังไม่สามารถระบุได้ชัดเจนว่าอยู่ได้นานขนาดไหน เพราะเป็นไวรัสชนิดใหม่ที่ยังไม่เคยมีใครรู้จักมาก่อน แต่ที่แน่ๆ คือเชื้อไวรัสโคโรนาไม่ได้ลอยไปมาในอากาศแล้วทำให้เราติดเชื้อ และทนความร้อนได้ไม่มาก ถูกทำลายได้ด้วยความร้อนที่ใช้ในการปรุงอาหารและวิธีการเดียวกับการฆ่าเชื้อโรคอื่นๆ เช่น แอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นไม่ต่ำกว่า 70% สบู่ ก๊าซโอโซน คลอรีน รังสีอัลตราไวโอเลต หรือยูวี

★ ควรกินอะไร & กินอย่างไร ★

จากข้อมูลทั้งหมดนี้จะเห็นได้ว่าโอกาสติดโรค COVID-19 จากการกินอาหารมีโอกาสน้อยมากจนไม่ใช่เรื่องที่น่ากังวลและสามารถป้องกันได้ไม่ยาก สิ่งสำคัญที่ต้องระมัดระวังเพราะมีโอกาสทำให้เกิดการติดเชื้อมากที่สุดคือสุขลักษณะทั้งของผู้ประกอบอาหาร ขั้นตอน และวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ ที่ใช้ในการเตรียมอาหารและการเสิร์ฟ

ถ้าผู้เตรียมปรุงประกอบอาหารมีเชื้อหรือขาดสุขลักษณะส่วนบุคคล ไม่สวมหน้ากากหรืออุปกรณ์ป้องกันละอองจากการไอจาม (Sneeze Guard) เชื้อก็จะลงสู่อาหารได้  ภาชนะและวัสดุอุปกรณ์ เช่น มีด เขียง ที่คีบ ที่ใช้ในการเตรียมอาหารต้องแยกชุดกันระหว่างของดิบกับอาหารที่ปรุงสุกแล้ว เพื่อไม่ให้เกิดการปนเปื้อนเชื้อจากอาหารดิบลงไปในอาหารสุก ซึ่งเชื้อถูกทำลายด้วยความร้อนไปแล้ว

การกินอาหารให้ปลอดภัยจากเชื้อไวรัสโคโรนาก็คือกินอาหารปรุงสุก ซึ่งผ่านการให้ความร้อนจนกระทั่งอุณหภูมิใจกลางชิ้นอาหารสูงถึง 70-75 องศาเซลเซียสเพื่อให้แน่ใจว่าเชื้อถูกทำลายไป และอุ่นร้อนให้อุณหภูมิสูงกว่า 60 องศาเซลเซียส แต่ถ้าไม่สามารถปรุงสุกหรืออุ่นร้อนได้ เช่น ผักสลัด ปลาดิบ ก็ต้องล้างทำความสะอาด และระมัดระวังเรื่องสุขลักษณะเพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อ

นอกจากนี้ยังไม่ควรใช้วัสดุอุปกรณ์ที่ต้องใช้มือหยิบจับร่วมกับคนอื่น เช่น ช้อน ส้อม ทัพพี ที่คีบ เพราะถ้าคนที่ติดเชื้อมีน้ำลายน้ำมูกที่เปื้อนมือมาสัมผัสพื้นผิว หากเราไปจับหรือสัมผัสพื้นผิวนั้นแล้วเผลอเอามือไปสัมผัสหน้าหรือตา เชื้อไวรัสก็จะเข้าสู่ร่างกายเราได้

การกินข้าวร่วมกันที่ปลอดภัยที่สุดจึงควรสั่งอาหารแยกกันแต่ละคน ไม่แบ่งอาหารกัน หรือถ้าต้องกินอาหารร่วมกันก็ควรใช้ช้อนกลางส่วนตัวเพื่อป้องกันน้ำลายและการรับเชื้อจากการจับช้อนกลางต่อๆกัน  ถ้าไปกินบุฟเฟต์ซึ่งต้องใช้อุปกรณ์ตักคีบอาหารร่วมกับคนอื่นๆ ก็ควรล้างมือให้สะอาดทันทีหลังจากตักเสร็จแล้วค่อยเริ่มกิน หลีกเลี่ยงอาหารที่ไม่ผ่านความร้อนหรือไม่อุ่นร้อน โดยเฉพาะที่เสิร์ฟแบบไม่มีฝาปิดหรือไม่มีอะไรปกปิด

อ่านมาถึงตรงนี้อาจมีคำถามว่าอาหารสำเร็จรูปหรือผลิตภัณฑ์อาหารต่างๆ ที่อยู่ในบรรจุภัณฑ์ซึ่งผลิตและนำเข้ามาจากประเทศที่มีการระบาดของโรค COVID-19 ปลอดภัยหรือไม่ คำตอบคือถ้าผลิตภัณฑ์อาหารนั้นผลิตโดยผู้ผลิตที่ได้มาตรฐาน เชื่อถือได้ บรรจุภัณฑ์ไม่ชำรุดเสียหายผลิตภัณฑ์เก็บรักษาในสภาวะที่เหมาะสม อาหารภายในบรรจุภัณฑ์ก็มีความปลอดภัย ยังไม่มีรายงานว่ามีคนที่ติดเชื้อจากบรรจุภัณฑ์อาหาร และก็น่าจะมีความเป็นไปได้น้อยมากด้วยครับ ทางที่ดีก็คือหลังแกะบรรจุภัณฑ์ ไม่ว่าจะผลิตที่ไหนก็ควรล้างมือให้สะอาดครับ

นอกจากอาหารที่ปรุงสุกสะอาดแล้วก็ยังควรเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์และอาหารที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง เช่น หอมหัวใหญ่ เบอร์รีต่างๆ ขมิ้นชัน ซึ่งจะช่วยเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันและต้านการอักเสบในร่างกายได้ แต่ไม่ได้แปลว่าอาหารพวกนี้มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อไวรัสนะครับ

จะเห็นว่าการรักษาสุขลักษณะและความสะอาดเป็นสิ่งสำคัญที่สุด นอกจากนี้ก็ต้องหลีกเลี่ยงการได้รับสัมผัสเชื้อจากคนหมู่มากหรือพื้นผิวต่างๆ ล้างมือบ่อยๆ และรักษาสุขภาพให้แข็งแรง  เพียงเท่านี้เราก็สามารถลดโอกาสติดเชื้อไวรัสโคโรนาได้แล้ว

ขอให้ทุกคนปลอดภัยจาก COVID-19 ครับ

Tag: , COVID-19, โควิด-19,