ถึงแม้วานิลลาจะเป็นพืชจากต่างประเทศ แต่ด้วยความที่สามารถทนสภาพอากาศได้ดีจึงแพร่หลายไปหลายประเทศประเทศไทยก็สามารถปลูกได้ที่ Khao Yai Vanilla เรียกว่าเป็นไร่วานิลลาขนาดใหญ่ โดยคุณนิกกี้ โลหิตนาวี กรรมการผู้จัดการเขาใหญ่วานิลลา และคุณ Bonny Babu ซีอีโอผู้เป็นสามี ภายในพื้นที่ 2 แปลง แปลงแรกอยู่ติดกับรีสอร์ตของครอบครัวคุณนิกกี้ อีกแปลงอยู่ที่เขาวงซึ่งต้องนั่งรถออกไปประมาณ 15 นาที เป็นแปลงที่ปลูกวานิลลาหลายสายพันธุ์ซึ่งเป็นที่นิยมกันคือ Vanilla Planifolia, Vanilla Tahitensis, Vanilla Pompona, Vanilla Siamensis และสายพันธุ์ที่ไม่ค่อยมีคนปลูกอย่าง Vanilla Aphylla รวมถึงพืชผักเศรษฐกิจหลายอย่าง เช่น ผักกาด ผักคอส ถั่ว มะเขือเทศ

จุดเริ่มต้นของ Khao Yai Vanilla ค่อนข้างบังเอิญ เกิดจากต้นวานิลลา 2 ต้นที่เมื่อประมาณ 20 ปีก่อนมีคนนำเถาจากมาดากัสการ์มาให้ (คุณอ้วน-สมศักดิ์ วงศ์เดชานันท์ อดีตบรรณาธิการนิตยสาร Gourmet & Cuisine) แต่เกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิดคือเถาของวานิลลา 2 ต้นนี้หายไป ไม่มีใครหาเจออยู่นานหลายปี จนกระทั่งมีเชฟเม็กซิกันของร้านอาหารมาเจอเข้าและทดลองผสมเกสรจนติดฝัก ช่วงนั้นในประเทศไทยยังไม่ค่อยมีคนปลูกวานิลลานอกจากโครงการหลวง จังหวัดเชียงใหม่ คุณนิกกี้จึงอยากลองปลูกวานิลลาอย่างจริงจัง แต่ก็ลองผิดลองถูกหลายครั้งทั้งตัดแต่งกิ่ง ทั้งผสมเกสรด้วยมือ กว่าจะขยายพันธุ์วานิลลาเหล่านี้จนสามารถออกฝักและนำไปขายต่อได้ก็ใช้เวลาราวๆ 5-6 ปี จนมีลูกค้าเป็นเชฟหลายคน เช่น เชฟหนุ่ม ร้านซาหมวย & ซันส์ เชฟไรลีย์ ร้าน Canvas เชฟแบล็ก ซึ่งนำฝักไปสกัดกลิ่นวานิลลาผสมอาหาร เครื่องดื่ม และขนม

นอกจากเรียนรู้ด้วยการศึกษาหาความรู้ด้วยตนเองแล้ว โชคดีที่ครั้งหนึ่งคุณนิกกี้และสามีมีโอกาสเดินทางไปถึงเกาะเรอูนียง (Réunion) ส่วนหนึ่งของมาดากัสการ์ซึ่งได้ชื่อว่ามีวานิลลาแพงที่สุดในโลก เมื่อนำวานิลลาจากไร่ไปให้ผู้เชี่ยวชาญวานิลลาวิเคราะห์ก็ได้ความว่า กลิ่นวานิลลาของ Khao Yai Vanilla ค่อนข้างซับซ้อน มีทั้งความครีมมี่คล้ายกลิ่นช็อกโกแลต คล้ายกลิ่นผลไม้แห้ง (ลูกเกด) และซ่อนกลิ่นสไปซ์ด้วยเช่นกัน ถือว่าเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของพื้นที่เขาใหญ่ เพราะอย่างเช่นวานิลลาจากมาดากัสการ์จะมีกลิ่นวูดดี้ผสมสไปซ์ วานิลลาตาฮิติจะมีทั้งความคล้ายช็อกโกแลตและกลิ่นดอกไม้ เป็นต้น

“วานิลลาเลี้ยงไม่ยาก แต่ทำให้ออกดอกยาก”

บทสรุปของคุณนิกกี้ผู้บุกเบิกการปลูกวานิลลาในไทย วานิลลาคือพืชไม้เลื้อย มีรากอากาศในการหาสารอาหารกินเองได้สบายๆ แต่การจะออกดอกได้นั้น ถ้าไม่พึ่งพาแมลงเฉพาะถิ่นของเม็กซิโกก็ต้องพิถีพิถันกับการผสมเกสร คุณนิกกี้บอกว่าเมื่อถึงเวลาผสมเกสรต้องคอยตื่นเช้ามาผสม เพราะดอกวานิลลาจะบานแค่ครั้งเดียวต่อวัน วันไหนดอกบานแต่ไม่ได้รับการผสมเกสรมันก็จะเหี่ยวไปในที่สุด เทคนิคเล็กๆ น้อยๆ ที่ไร่แห่งนี้ทำคือการเลือกผสมดอกที่อยู่ส่วนล่างของต้น ไม่ผสมหมด เพราะเวลาออกฝักจะได้ฝักที่ค่อนข้างตรงและใหญ่ จากนั้นจึงเข้าสู่ขั้นตอนการต้ม การบ่ม เพื่อให้ได้วานิลลาพร้อมใช้งาน

สามารถลองชิมไอศกรีมผสมวานิลลาหลากรสของเขาใหญ่วานิลลา เช่น Pure Vanilla, Caramelized Cashew, Lemongrass Citrus, Grape Juice Grappa และ Sweet Wine Citrus ในร้านขายของฝากประจำไร่ได้ตามชอบ

The Cycle of Vanilla
ในรอบ 1 ปี วานิลลาจะออกดอกช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ช่วงนี้ให้ผสมเกสรแล้วรอประมาณ 8-9 เดือน เมื่อถึงประมาณเดือนพฤศจิกายนจึงติดฝักให้ผู้ปลูกสามารถเก็บมาใช้งานได้ จากนั้นตัดแต่งกิ่งให้พร้อมต่อการเจริญเติบโตครั้งใหม่ต่อไป

ไร่วานิลลาอัจฉริยะ
เขาใหญ่วานิลลานอกจากดูแลต้นวานิลลาอย่างใกล้ชิด ยังคิดถึงเรื่องลดปัญหาสิ่งแวดล้อมและความผิดพลาดระหว่างการปลูกโดยการเลือกใช้ระบบโซลาร์ และควบคุมการจัดการทั้งหมดผ่านแอปพลิเคชันซึ่งสร้างขึ้นจากฝีมือของคุณ Bonny วิศวกรไฟฟ้า โดยระบบโซลาร์ดังกล่าวสามารถทำงานได้ครอบคลุมทุกขั้นตอนของการทำไร่ ตั้งแต่การตั้งค่าระบบการให้น้ำ ระบบวาล์ว ตรวจสอบสภาพอากาศ ปริมาณ UV แสดงข้อมูลอัตราการไหลของน้ำ และอีกหลายอย่างคือการใช้ระบบโซลาร์ซึ่งมีราคาแพงมาก แต่โชคดีคุณ Bonny เจอบริษัทของอินเดียซึ่งขายในราคาจับต้องได้ ผนวกกับความรู้วิศวกรรมของตน จนทำให้ไร่วานิลลาที่เขาใหญ่ได้ชื่อว่าเป็น The Only Smart Vanilla Farm in Thailand เลยทีเดียว

ประโยชน์ของการใช้ระบบโซลาร์นี้นอกจากจะไม่ต้องเข้ามาเฝ้าแปลงทั้งหมดเพราะในแอปมีการแจ้งเตือนแล้ว ผลที่ตามมาเลยคือค่าไฟลดลงมาก หลังจากการใช้อย่างจริงจังประมาณ 4 เดือน สามารถประหยัดค่าไฟไปเกือบ 100,000 บาท และเมื่อตรวจวัดคาร์บอนฟุตพรินต์แล้ว Khao Yai Vanilla ลดการปล่อยคาร์บอนฯ ได้ 1.8 ตันคาร์บอนฯ หรือเทียบเท่าการปลูกต้นไม้ 125 ต้น

กราน-มอนเต้
ก่อนจะขยายมาเป็น Khao Yai Vanilla ธุรกิจหลักของพื้นที่บริเวณนี้คือไร่องุ่น GranMonte Vineyard and Winery ผู้ผลิตไวน์พรีเมียมจากองุ่นหลากหลายสายพันธุ์ อาทิ Viognier, Syrah, Chenin Blanc, Semillon โดยใส่ใจกระบวนการผลิตทั้งหมด กำหนดวิธีการทำไวน์ขององุ่นแต่ละแปลง ใช้เครื่องมือทันสมัยในการบีบน้ำองุ่นและการบ่มที่ทันสมัยเพื่อคุณภาพของไวน์ จนกวาดรางวัลมานับไม่ถ้วน เช่น รางวัล  Winner Blended Super Premium จากงาน Food & Hotel Thailand 2009, รางวัลเหรียญเงินในงาน AWC Vienna International Wine Challenge 2009, Best Wine From Southeast Asia ปี 2017 และล่าสุดปี 2024 กับ Best Wine From Asia

แวะมากันได้ทุกวันที่เขาใหญ่ ถนนผ่านศึก-กุดคล้า ตำบลพญาเย็น อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา ตั้งแต่เวลา 08.00-21.00 น. โทร. 09-2806-7755

Tag: วานิลลา, เขาใหญ่