การควบคุมตนเองเป็นความสามารถของเราในการควบคุมแรงกระตุ้นตามธรรมชาติ และนำความพยายามของเราไปในทางที่จะช่วยให้เราบรรลุเป้าหมายที่ต้องการ การขาดการควบคุมตนเองเป็นต้นเหตุสำคัญของปัญหาส่วนตัวและปัญหาทางสังคม นอกจากนี้ จากการศึกษาทางจิตวิทยาพบว่า การควบคุมตนเองที่ดีขึ้น นำไปสู่ชีวิตที่ผาสุกมากขึ้น  

การควบคุมตนเองเหมือนกล้ามเนื้อ ยิ่งเราฝึกซ้อมมากเท่าไร มันก็ยิ่งแข็งแรงมากขึ้นเท่านั้น หมายความว่า การพัฒนาการควบคุมตนเองในด้านหนึ่งของชีวิต จะสามารถช่วยให้เราสร้างความแข็งแกร่งในการควบคุมตนเองด้านอื่นด้วย ในขณะเดียวกัน การควบคุมตนเองต้องอาศัยพลังเหมือนกับการออกกำลังทางกาย หากทำมากจนเกินไป เราอาจจะพลาดพลั้งบาดเจ็บได้

ถ้าการควบคุมตนเองไม่ใช่จุดแข็งของเรา จะต้องใช้วิธีค่อยเป็นค่อยไปในช่วงเริ่มต้น เช่น ในการตั้งเป้าประสงค์ใดๆ เราจะต้องกำหนดเป้าที่เรามุ่งหวังจะทำให้ได้ แต่อย่าตั้งให้สูงเกินไปจนกระทั่งมันเป็นไปไม่ได้ที่จะทำให้สำเร็จ การกดดันเช่นนั้นมีแต่จะบั่นทอนกำลังใจตัวเอง การกำหนดขั้นตอนเล็กๆ จะนำเราไปสู่เป้าหมายสุดท้ายมีความจำเป็นมาก หัวใจสำคัญของการควบคุมตัวเองคือการสร้างนิสัยใหม่ ซึ่งจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของกิจวัตรประจำวันของเรา เมื่อผ่านไปช่วงระยะเวลาหนึ่ง เราก็ไม่จำเป็นต้องมีการควบคุมตนเองที่มากมายอีกต่อไป เหมือนกับการแปรงฟันทุกเช้าและก่อนนอน มันกลายเป็นบางสิ่งบางอย่างที่เราทำเท่านั้นเอง

เคล็ดลับอย่างหนึ่งที่ช่วยให้เราควบคุมตนเองได้ดีขึ้นคือการสร้างสภาพแวดล้อมที่มีวินัยมากขึ้น เราอาจจะสามารถต่อต้านสิ่งยั่วยุได้สักครั้งสองครั้ง แต่มันเป็นไปได้ยากที่จะสามารถรวบรวมสติเพื่อเอาชนะความปรารถนาทุกครั้งไป วิธีตัดนิสัยที่ไม่ดี คือ การตัดที่ต้นเหตุ โดยลดการเผชิญหน้ากับสิ่งยั่วยุที่ก่อให้เกิดพฤติกรรมนั้นๆ

การออกแบบสภาพแวดล้อมใหม่ทำให้เราสามารถนำเอาการควบคุมกลับมาได้ หลักการคือปรับพื้นที่สำหรับการอยู่อาศัยและการทำงาน โดยเพิ่มการรับสัมผัสกับสิ่งกระตุ้นในทางบวก และทำให้เห็นชัดแจ้งที่สุด เพื่อให้ง่ายต่อการลงมือทำ ขณะเดียวกันให้ลดการรับสัมผัสกับสิ่งกระตุ้นในทางลบ ทำให้มองไม่เห็นสิ่งยั่วยุเหล่านั้น ตัวอย่างเช่น ถ้าเราต้องการดื่มน้ำให้มากขึ้น ก็ให้จัดวางขวดน้ำไว้ในหลายๆ จุดในบ้านที่สะดวกและมองเห็นได้ง่าย แต่ถ้าเราต้องการงดขนมหวาน ก็อย่าวางขนมเหล่านั้นให้เห็น

คนเรามีแนวโน้มที่จะให้ความสนใจกับด้านลบมากกว่าด้านบวกโดยธรรมชาติ ฉะนั้นการตระหนักรู้และควบคุมตนเองจึงเป็นเรื่องจำเป็น เช่น การบริหารเวลา การใช้จ่าย การดูแลสุขภาพ การพัฒนาทักษะการทำงาน ฯลฯ

เพื่อให้มีความเป็นอยู่ที่ดีในทุกด้านของชีวิต

Tag: Last But Not Least