ว่าด้วยเรื่องของเทศกาลที่เชื่อมโยงกับศาสนาคริสต์ ก็ทำให้นึกถึงหนึ่งในชุมชนเล็กๆ ฝั่งธนบุรีริมแม่น้ำเจ้าพระยา ชุมชุนกุฎีจีนเป็นหนึ่งในชุมชนชาวคริสต์ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน ในตรอกซอกซอยแคบๆ และคดเคี้ยวราวเขาวงกตแห่งนี้คือสถานที่ต้นกำเนิดของขนมอบที่เป็นดั่งอัตลักษณ์ชุมชน และวัฒนธรรมความเชื่อของผู้คนที่ตั้งรกรากอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งธนบุรีนี้มานับร้อยปี

สาเหตุที่เรียกว่าขนมฝรั่ง แน่นอนว่าขนมชนิดนี้ได้อิทธิพลมาจากตำรับตำราอาหารการกินของชาวยุโรป “โปรตุเกส” เป็นหนึ่งในชนชาติที่ติดต่อค้าขายกับประเทศไทยมาอย่างยาวนาน ลูกหลานของพวกเขาก็ยังสืบเชื้อสายและใช้ชีวิตอยู่ในชุมชนกุฎีจีนมาจนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ว่าหน้าตาของพวกเขาจะกลมกลืนไปกับคนไทยแล้วก็ตามที

ถ้าจะให้บรรยายลักษณะของขนมฝรั่งกุฎีจีนอย่างกระชับที่สุดก็คือ ขนมเค้กรูปแบบหนึ่งซึ่งมีเนื้อกรอบนอกนุ่มใน คลับคล้ายคลับคลากับขนมไข่ ใช้วัตถุดิบ 3 อย่างง่ายๆ คือ ไข่เป็ด น้ำตาลทราย และแป้งสาลี ตีจนฟูแล้วเทใส่แม่พิมพ์ ว่ากันว่าต้นฉบับนั้นมาจาก King Cake ที่นิยมรับประทานกันในวันคริสต์มาส แต่ปรับสูตรตามวัตถุดิบที่หาได้ในประเทศไทยจนเป็นขนมฝรั่งอย่างที่เป็นในทุกวันนี้

เตาอบแบบออริจินอลของขนมฝรั่งกุฎีจีนจะเป็นเตาทรงกระบอก ใช้ความร้อนจากถ่านด้านใต้ ปิดด้านบนด้วยฝาอะลูมิเนียมจนตัวแป้งสุก กรรมวิธีแบบนี้ยังพอมีให้เห็นอยู่ในชุมชน นับว่าเป็นการทดสอบความอดทนอย่างหนึ่ง เพราะเป็นการทำงานท่ามกลางอุณหภูมิที่ร้อนอบอ้าวแบบทวีคูณไปจากอากาศในกรุงเทพฯ ที่ร้อนอยู่แล้ว

ตัวเค้กที่ได้อิทธิพลมาจากโปรตุเกส ได้รับการจับคู่กับความเชื่อของจีนด้วยการตกแต่งหน้าด้วยฟักเชื่อมที่สื่อถึงความร่มเย็น และน้ำตาลทรายละเอียดเป็นเม็ดที่นับไม่ได้เปรียบดั่งความมั่งคั่งจนนับเงินกันไม่หวาดไหว บ้างก็เป็นของมีราคาอย่างลูกเกดและลูกพลับอบแห้ง ขนมฝรั่งกุฎีจีนจึงมีทั้ง 2 แบบคือแบบต้นตำรับไม่มีหน้า และแบบมีหน้า

แม้ว่าจะเป็นของขึ้นชื่อประจำชุมชน แต่ปัจจุบันก็มีร้านทำขนมฝรั่งกุฎีจีนเหลือเพียงไม่กี่ร้าน ทำให้ขนมฝรั่งหน้าจีนนี้กลายเป็นหนึ่งในมรดกที่เราเกรงกลัวว่าจะค่อยๆ จางหายไปตามกาลเวลา ชวนให้น่าเสียดายถึงรากเหง้าที่มา

Tag: Nice To Know