ถ้าจะพูดถึงสินค้าท้องถิ่นในทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทย เดี๋ยวนี้อะไรๆ ก็ข้องเกี่ยวกับ Geographical Indications หรือที่เรามักได้ยินกันในชื่อย่อว่า GI (จีไอ) ซึ่งหมายถึงสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ที่กลายเป็นเครื่องมือชูเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นในแบบที่ไม่สามารถหาจากที่อื่นได้อีกแล้ว ภาคอีสานก็เป็นหนึ่งในดินแดนที่อัดแน่นไปด้วยสินค้าจีไอมากมาย ไม่ว่าจะเป็นอาหาร เครื่องดื่ม หรือแม้แต่งานหัตถกรรม และนี่คือ 5 สินค้าจีไอแห่งแดนอีสานที่ขึ้นชื่อในระดับประเทศ

ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้
พันธุ์ข้าวดอกมะลิ 105 และพันธุ์ กข 15 ที่เจริญเติบโตบนผืนดินของทุ่งกุลาร้องไห้ ในเขตติดต่อ 5 จังหวัด ได้แก่ มหาสารคาม ร้อยเอ็ด ยโสธร ศรีสะเกษ และสุรินทร์ ซึ่งมีลักษณะเป็นแอ่งกระทะ แถมยังมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ด้วยลักษณะของดินร่วนปนทรายและเป็นดินเค็ม แต่ความแห้งแล้งนี้กลับทำให้ข้าวที่ปลูกในทุ่งกุลาร้องไห้นั้นมีความหอมมากกว่าข้าวหอมมะลิที่ปลูกในบริเวณอื่นๆ เนื่องจากข้าวเกิดความเครียดและหลั่งสารหอม หรือ 2-Acetyl-1-Pyrroline (2AP) ออกมามาก จนกลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะทางที่ไม่มีข้าวที่ไหนเทียบได้

เนื้อโคขุนโพนยางคำ
เมื่อคิดถึงแหล่งเนื้อไทยที่ขึ้นชื่อที่สุด ชื่อของโพนยางคำจะต้องผุดขึ้นมาในหัวอย่างแน่นอน เนื้อโคขุนคุณภาพยอดเยี่ยมที่ผลิตจากโคลูกผสมสายพันธุ์ยุโรปกับสายพันธุ์พื้นเมืองของไทย ตามแหล่งที่ราบสูงและที่ราบลุ่มระหว่างเทือกเขาภูพานและแม่น้ำโขง และมีอากาศหนาวเย็นในบางอำเภอของจังหวัดสกลนคร นครพนม มุกดาหาร และบึงกาฬ เป็นภูมิประเทศที่เหมาะสมกับการขุนวัวให้มีไขมันแทรกและให้เนื้อดี

ไวน์เขาใหญ่
พื้นที่ทางตอนเหนือของอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่นั้นเป็นพื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับการปลูกองุ่น เนื่องจากแวดล้อมไปด้วยภูเขาสูงที่ช่วยบังลมมรสุม และมีความสูงอยู่ที่ 300 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล ในช่วงที่องุ่นใกล้จะออกผลก็จะตรงกับฤดูกาลอันหนาวเย็นและมีอากาศแห้ง ทำให้ได้ผลผลิตที่ดีต่อการทำไวน์ ไวน์เขาใหญ่นั้นมีหลากหลายไม่ว่าจะเป็นไวน์ขาว ไวน์แดง ไวน์โรเซ่ ไวน์สปาร์กลิง หรือไวน์หวาน

กาแฟดงมะไฟ
กาแฟดงมะไฟได้รับการขอขึ้นทะเบียนเป็นสินค้าจีไอโดยกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกาแฟอาราบิก้าและมะคาเดเมียแบบประชาอาสาบ้านดงมะไฟ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา กาแฟดงมะไฟนั้นปลูกอยู่บนความสูง 400-700 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล ด้วยตั้งอยู่บนพื้นที่ภูเขาบริเวณเขาใหญ่ มีปริมาณน้ำฝนพอเพียง สภาพอากาศในช่วงกลางวันร้อนและหนาวเย็นในตอนกลางคืน ด้วยปัจจัยเหล่านี้ทำให้กาแฟดงมะไฟมีกาเฟอีนต่ำ

น้ำหมากเม่าสกลนคร
ผลหมากเม่าหลวงเก็บเกี่ยวได้ในเขตใกล้เทือกเขาภูพาน เปลือกจะมีสีแดงไปจนถึงดำเมื่อสุกเต็มที่ ทำให้ดูเผินๆ แล้วน้ำหมากเม่าก็มีสีสันคล้ายๆ กับน้ำองุ่นหรือไม่ก็น้ำเบอร์รีที่มีสีม่วงเข้ม แต่รสชาติของน้ำหมากเม่าที่ผลิตในจังหวัดสกลนครนั้นจะมีความหวานอมเปรี้ยวและฝาดเล็กน้อย อย่างไรก็ตามแม้จะเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีค่อนข้างเฉพาะถิ่นมากๆ แต่ก็มีจำหน่ายอย่างกว้างขวางบนแหล่งชอปปิงออนไลน์ ไม่ว่าจะอยู่มุมไหนของประเทศก็สามารถลิ้มลองผลผลิตจากสกลนครได้อย่างง่ายดาย

ภาคอีสานยังมีผลิตภัณฑ์จีไอที่น่าสนใจอีกมากมาย ทั้งข้าวหอมมะลิหลากหลายสายพันธุ์ ผัก ผลไม้ที่บ่งบอกให้เห็นถึงความหลากหลายทางภูมิศาสตร์ของดินแดนที่ราบสูงแห่งนี้

แหล่งข้อมูล

• ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลาร้องไห้ ทะเบียนเลขที่ สช 50100022
• ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ เนื้อโคขุนโพนยางคำ ทะเบียนเลขที่ สช 59100082
• ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ไวน์เขาใหญ่ ทะเบียนเลขที่ สช 61100113
• ประกาศกรมทรัพย์สินทางปัญญา เรื่อง การขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ กาแฟดงมะไฟ ทะเบียนเลขที่ สช 59100076
• ประกาศโฆษณาการรับขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ เลขที่ประกาศ 76 เลขคำขอ 57100104 น้ำหมากเม่าสกลนคร

Tag: Nice To Know, อาหารท้องถิ่น, อาหารอีสาน